Naam:

Zandvliet

Vermeldingen door Cornelissen:

Land bij santvliet [GO- (1754)]

zandvliet [N (1868, 1883)]; D 144 (b: 45.80), 145 (b: 21.50), 228 (b: 12.90) (St.Oedenrode)

zandvliet [kad. (1832)]; F 453, 465, 467, 470, 471 (he: 71.38.10).

Verklaring door Cornelissen:

Een oude buurt onder Eerde, nabij de dorpskom, die voor 1966 onder Schijndel ressorteerde. ter plaatse zal eens een waterloop aanwezig geweest zijn.

Verklaring door Beijers en Van Bussel:

Een zeldzaam voorkomend toponymisch element in dit gebied. Het duidt op een natuurlijke waterloop.

Ligging:

Perceel nrs. 1, 2. Ook nr. 3

Opmerkingen:

Bij de vaststelling van de gemeentegrenzen in 1827 werd dit een Schijndelse enclave. Al eerder betaalden deze huizen in Schijndel belasting en werden ze tot het “bestuurlijke dorp” Schijndel gerekend, buurtschap Wijbosch.

Naam:

Int Eerde

Vermeldingen door Cornelissen:

Hulsberdonc nabij de Eirde [GZG-272 (1396)]

d'eerd [Hs- (1537)]

hopvelt aen d'eerde [GVEI5-231 (1624)]

hertgang Dorshout en Eert [GVEI2-181 (1778)]

in den hoek de eerde [N (1821)

kad. (1832)]; F 1-65 en D 152-303 (Sint-Oedenrode).

Verklaring door Cornelissen:

Kerkdorp van Veghel, zuidelijk in de richting van Schijndel.

Aard = gemeenteweide, bouwland, weiland langs een waterloop. Aard verschijnt ook in de vorm eerd. Vgl. Eerde bij Ommen in Overijsel. Afgezien van de etymologie betekent het woord in de Kempen meestal: onbewonnen heide- en bosland in gemeenschappelijk gebruik genomen tot het hoeden van het vee, tot het steken van schadden en tuif en tot het halen van heide als strooisel voor de dieren. Nagenoeg ieder dorp had destijds zijn eigen "aard".

Mansion maakt onderscheid tussen een stam "aard" en een stam "aarde". Hij meent dat "aard" een volksetymologische spelling is. het vereenzelvigt het element - aard met mnl. aert, dat gezegd wordt van bouwland, vaste grond, landstreek. Aarde staat voor

eerde en is verwant met ohgd. Era = aarde, land.

Aard daarentegen spruit uit germ. + arthu "landbouw" voort en is verwant met ags. eard = woning. Het is een afleiding uit de bekende wortel -ar- (ploegen) (lt. aratrum, gr. arotron ploeg). Aard is dus zonder twijfel oorspronkelijk een ploegland geweest, maar in het Nederlands heeft zijn betekenis zich ontwikkelt tot "veld, open plaats" en onder meer "land bij een rivier", "aanlegplaats".

Verklaring door Beijers en Van Bussel:

Mogelijk is de verklaring: beploegde grond of bouwland. Als er een relatie bestaat tussen Eerde en ‘eert’, een dialectische vorm voor ‘aarde’, dan kan gedacht worden aan zandleemgrond of zwarte teelaarde. Een derde mogelijkheid is een verband met ‘eerd’, ‘ert’ wat veelal vruchtbare grond langs een beek aanduidt. Of is Eerde een gebied wat eens behoorde tot de ‘aard’ van Sint-Oedenrode [redactie]?

Molemans 1976:304; Buiks 1983 dl.6:26; v.Berkel & Samplonius 1989:54.

Ligging:

Perceel nrs. 1-3

Opmerkingen:

Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat de gemeintes van Sint-Oedenrode en Veghel ooit “aard” genoemd werden, dus die verklaring ligt weinig voor de hand. Ik sluit me aan met de verklaring “bouwland”.