Naam:

Kleyne Kamp

Vermeldingen door Cornelissen:

Cornelissen vermeld een ‘cleyn campke’, maar dat betreft een ander eprceel.

Verklaring door Cornelissen:

Kamp: In de enkelvoudsvorm is het een veel voorkomend toponiem voor het hele grondgebied van Veghel. Kamp, lat. campus, is oorspronkelijk een synoniem van veld in de betekenis van “open, onbebouwd veld”. Hier heeft kamp de secundaire betekenis van: een individueel uit het veld gewonnen en door een heg of een houtkant besloten perceel. (M. Top. Valk., -160).

Benoeming naar de oppervlakte.

Kampnamen komen veelvuldig voor in het oostelijk deel van Brabant en vormen de tegenhanger van de Westbrabantse ‘heiningen’. Het woord is afgeleid van het lat. * campus en lijkt oorspronkelijk dezelfde betekenis gehad te hebben als ‘veld’, nl. de open, woeste, soms hoger gelegen vlakte en in een latere fase als aanduiding voor omheinde of afgesloten ruimte of een door tuinen of hagen omgeven perceel. Het Brabantse cultuurlandschap wordt omschreven als een typisch landschap van kampontginningen.

Volgens Vervloet zouden individuele kampontginningen zich op deze zandgronden in optima forma ontwikkeld hebben, omdat het systeem van de ‘gemeynten’ bestond, die aanvankelijk door de bewoners gemeenschappelijk werden gebruikt, maar waaraan men op gezette tijden percelen kon onttrekken door verkoop aan individuele ontginners.

Andere benamingen die hetzelfde begrip benaderen zijn look of gelookt, hof, goed en erf. Volgens Jansen gaat het vnl. om kleine akkertjes ontgonnen uit hei of bos, waaromheen een haag van de oorspronkelijke begroeiing is blijven staan. Dit type ontginning zou m.n. in West-Frankrijk op een uitgebreidere schaal voorkomen; daar spreekt men van ‘boccage’ en ook deze dankt die naam aan individuele ontginningen.

Hendrikx spreekt over een ontwikkeling, die zich ongeveer vanaf de 10^de eeuw inzette, van oorspronkelijke eenmansvestigingen of los gegroepeerde boerderijenzwermen, bestaande uit boerderijen met huiskampen en veebochten waaromheen zich langrepelakkers en aangelagen bevonden. Deze werden omringd door bos, dat voor beweiding werd gebruikt. Door afsplitsing groeiden hier bepaalde gehuchtkernen uit. (Vervloet 1984:54; Claes 1987:67; de Vries 1962:90; v.Berkel & Samplonius 1989:94; Jansen 1978:242; Hendrikx)

Ligging:

Perceel nr. 1, uitgegeven in 1720

Opmerkingen:

Dit perceel nr. 1 was kleiner dan perceel 2 en 3 die in 1720 tegelijk met perceel 1 uitgegeven werden.

Naam:

Nieuwe Campen

Vermeldingen door Cornelissen:

ornelissen signaleert dit toponiem op verschillende plaatsen in Veghel, maar niet aan De Doornhoek of Berg.

Verklaring door Cornelissen:

Benoeming naar het (recente) tijdstip van ontginning of ingebruikname.

Ligging:

Perceel nrs. 1-6

Opmerkingen:

Deze percelen werden uitgegeven in 1720.

In plaats van “benoeming naar het (recente) tijdstip van ontginning of ingebruikname” is het beter om te spreken van “benoeming naar het (recente) tijdstip van koop van de gemeente of ingebruikname”. Sommige percelen bleven na koop nog lang onontginnen liggen.

Naam:

Den Roijse dijk

Vermeldingen door Cornelissen:

Schutsboombroekje op den Rooisen Dijk [GVIIB26 (1796)]

den rooischendijk [N 91842, 1882)]; F591, 592 (w: 55.80), 628-630 (b en w: 1.18.60)

Den nieuwen rooisendijk [GVIIB26 (1806)]

Op den ouden rooysen dijk [GVIIB26 (1804)]

Verklaring door Cornelissen:

Dit is de oud benaming voor de weg naar St. Oedenrode, ook de huidige Violenstraat behoorde daarbij, tevens enkele percelen aan de Rooisedijk gelegen. Benoeming naar de ligging.

Blijknaar is een gedeelte van de Rooisedijk ooit verlegd, zodat een Nieuwe en een Oude Rooisedijk ontstonden. Welke gedeeltes de Nieuwe en Oude Rooisedijk werden genoemd is niet bekend. Benoeming naar het (vroege of recente) tijdstip van aanleg/ingebruikname.

Een dijk is meestal een iets verhoogde weg, vaak loodrecht op een beek of waterloop, maar ook wel dwars door de heide lopend. In Akkerdijk herkent men een dijk door een akkercomplex heen of langs een akkercomplex lopend. De Eikdijk zal een met eiken beplante dijk zijn. De dijken die meestal door de woeste gronden liepen moesten door de plaatselijke bevolking onderhouden worden. In de Baronie is het aantal dijknamen aanzienlijk. Het aantal straat-, weg- en steeg-namen is nog groter. Eenzelfde beeld treft men ook in de regio van de Helmondse cijnskring aan. Volgens Gijsseling wordt in bepaalde streken van België ‘dijk’ gebruikt in de betekenis van ‘gracht’. Soms wordt daar een dijk ook wel ‘dam’ genoemd, een verhoogde weg door drassige grond. (Buiks 1990: 138; Buiks 1990: 197; Buiks 1992: 36, Gijsseling 1954)

.

Ligging:

Perceel nrs. 15, 23, 24, 28-30, 31 grensden aan Den Roijsen Dijk

Opmerkingen:

Betekenis: weg naar Sint-Oedenrode. In dit deel betreft het de Oude Roijse Dijk.

Er zijn twee wegen die 'Roijsen dijk', of 'dyck na St. Oedenrode lopende' genoemd werden. In een register van schouwverbalen (Veghel oud archief, II-B-26) worden deze wegen 'den ouden rooysen dijk' (ver­meld in 1804), en 'den nieuwen rooi­sen dijk' (vermeld in 1806) genoemd.

Den ouden Rooysen dijk liep het meest oostelijk. Deze dijk wordt in dit deel voor het eerst als 'den dyck na St. Oedenrode lopen­de' vermeld in 1791. Het is de oudste verbindingsweg tussen Veghel en St. Oedenrode. Het traject volgde de huidige Biezendijk. Komende vanuit Veghel boog de weg vervolgens rechts­af, om via Logtenburg op de Sant­steegt (later: de nieuwe Roijsen dijk genaamd) uit te komen.

De nieuwen Rooisen dijk wordt in dit deel voor het eerst in 1794 als 'Roijsen dijk' vermeld. De weg loopt ten westen van de 'ouden Rooysen dijk'; het is de latere provinciale weg. Ter hoogte van de Putten wordt deze dijk ook nog met zijn oude naam 'Berkesteeg' genoemd. (Ter hoogte van Logtenburg was de oude naam voor de nieuwe Rooisen dijk 'Santsteegt'.)

Omdat in de periode 1791-1805 de namen Berkesteeg en nieuwe Rooisen dijk nog naast elkaar gebruikt wor­den, mag aangenomen worden dat de aanleg van de nieuwe Rooisen dijk aan het einde van de 18-de eeuw plaats gevonden zal hebben. Door de aanleg van deze nieuwe dijk werd de lengte van de weg tussen Veghel en Sint Oedenrode korter.