Naam:

aen d’ Eerde

Vermeldingen door Cornelissen:

Hulsberdonc nabij de Eirde [GZG-272 (1396)]

d'eerd [Hs- (1537)]

hopvelt aen d'eerde [GVEI5-231 (1624)]

hertgang Dorshout en Eert [GVEI2-181 (1778)]

in den hoek de eerde [N (1821)

kad. (1832)]; F 1-65 en D 152-303 (Sint-Oedenrode).

Verklaring door Cornelissen:

Kerkdorp van Veghel, zuidelijk in de richting van Schijndel.

Aard = gemeenteweide, bouwland, weiland langs een waterloop. Aard verschijnt ook in de vorm eerd. Vgl. Eerde bij Ommen in Overijsel. Afgezien van de etymologie betekent het woord in de Kempen meestal: onbewonnen heide- en bosland in gemeenschappelijk gebruik genomen tot het hoeden van het vee, tot het steken van schadden en tuif en tot het halen van heide als strooisel voor de dieren. Nagenoeg ieder dorp had destijds zijn eigen "aard".

Mansion maakt onderscheid tussen een stam "aard" en een stam "aarde". Hij meent dat "aard" een volksetymologische spelling is. het vereenzelvigt het element - aard met mnl. aert, dat gezegd wordt van bouwland, vaste grond, landstreek. Aarde staat voor

eerde en is verwant met ohgd. Era = aarde, land.

Aard daarentegen spruit uit germ. + arthu "landbouw" voort en is verwant met ags. eard = woning. Het is een afleiding uit de bekende wortel -ar- (ploegen) (lt. aratrum, gr. arotron ploeg). Aard is dus zonder twijfel oorspronkelijk een ploegland geweest, maar in het Nederlands heeft zijn betekenis zich ontwikkelt tot "veld, open plaats" en onder meer "land bij een rivier", "aanlegplaats".

Verklaring door Beijers en Van Bussel:

Mogelijk is de verklaring: beploegde grond of bouwland. Als er een relatie bestaat tussen Eerde en ‘eert’, een dialectische vorm voor ‘aarde’, dan kan gedacht worden aan zandleemgrond of zwarte teelaarde. Een derde mogelijkheid is een verband met ‘eerd’, ‘ert’ wat veelal vruchtbare grond langs een beek aanduidt. Of is Eerde een gebied wat eens behoorde tot de ‘aard’ van Sint-Oedenrode [redactie]?

Molemans 1976:304; Buiks 1983 dl.6:26; v.Berkel & Samplonius 1989:54.

Ligging:

Perceel nrs. 1, 4-6, 8, 11, 12

Opmerkingen:

Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat de gemeintes van Sint-Oedenrode en Veghel ooit “aard” genoemd werden, dus die verklaring ligt weinig voor de hand. Ik sluit me aan met de verklaring “bouwland”.

Naam:

op Grootdonk

Vermeldingen door Cornelissen:

Hoeve de grootdonck [Mrv91-46 (1712)]

grootdonken [GO- (1754)]

de grodonk [kad. (1832)]; F 284-366

de grootdonk [N. (1835, 1877)]; F 178-185 (w: 92.70; b: 1.57.90; he: 21.10; hu: 13.90; tu: 17.20), 458, 459 (he: 26.08.80).

Verklaring door Cornelissen:

Gebied liggend onder Eerde. Vanaf de rivier de Aa en de Zuid- Willemsvaart komende begint het landschap ter hoogte van de Grootdonk in de hoogte toe te nemen, wat zich voortzet in de richting van de Eerdse bergen. Men kan hier dus wel spreken van een "grote donk".

Ligging:

Perceel nr. 2

Opmerkingen:

-

Naam:

Hendrikke Velt

Vermeldingen door Cornelissen:

Een perceel bouw- en weiland gelegen te Veghel in het Eerde genaamd hendrikke-veld [N (1825)].

Verklaring door Cornelissen:

Onbekende ligging onder Eerde. Het eerste lid is een mansnaam.

Ligging:

Perceel nrs. 4, 5

Opmerkingen:

Perceel nr. 4 was rond 1668-1715 in handen van Henrick Arien Olislagers en rond 1722-1748 van Hendrik Hendrix Verasseldonk.

Naam:

(in, bij, aen) de Calvercamp

Vermeldingen door Cornelissen:

Eenen hoycamp genaemt de calvercamp gelegen alhier aen d'Eerde [G0126-51 (1681)]

calvercamp [GO- (1754)]

nieuwen camp aende kalvercamp [GVE12-245 (1777)]

de kalverskamp [kad. (1832), V.- ]; F 209-244, 460

de kalverkampen [N (1835)]; F 212219 (b: 2.10.60).

Verklaring door Cornelissen:

Gebied liggend onder Eerde, grenzend aan het Dubbele. Benoeming naar de aanwezigheid

van weiland, voor het vee. Een groot deel van dit gebied bestond uit grasland.

Ligging:

Perceel nrs. 1, 4-6, 8-11

Opmerkingen:

-

Naam:

Nieuwenkamp

Vermeldingen door Cornelissen:

Cornelissen signaleert deze veldnaam op meerdere plaatsen in Veghel.

Verklaring door Cornelissen:

Benoeming naar het (recente) tijdstip van ontginning / ingebruikname.

Ligging:

Perceel nr. 8

Opmerkingen:

Dit perceel werd in 1650 van de gemeint gekocht.

Naam:

Nieuwlant

Vermeldingen door Cornelissen:

Cornelissen signaleert deze veldnaam op meerdere plaatsen in Veghel.

Verklaring door Cornelissen:

Benoeming naar het (recente) tijdstip van ontginning / ingebruikname.

Ligging:

Perceel nrs. 1, 4, 6

Opmerkingen:

Deze percelen werden in 1668 van de gemeint gekocht.