1.
Percelen nrs. 3 en 4

Cijnzen aan de heer van Helmond ontstonden in de periode 1190-1314. Ze werden opgelegd als een particulier een perceel van de gemene gronden kocht. De cijns moest dan eeuwig betaald worden uit dat perceel. In principe was de cijns aan het perceel verbonden, maar door verdelingen en samenvoegingen van goed kwam het wel eens voor dat een cijns verhuisde naar een ander perceel. Naar schatting verhuisde per eeuw zo'n 5 tot 10 % van de cijnzen.
 

Perceel 3 en 4 waren belast met zo'n cijns aan de heer van Helmond. In 1406 werd deze cijns (Hm-119) omschreven als: 9 oude penningen te betalen uit de Hezecker. Later werd deze cijns opgesplitst. Een deel raakte verbonden aan perceel nr. 3 en een deel aan perceel nr. 4.

Omgerekend volgens de gebruikelijke norm was het oorspronkelijk in 1190-1314 uitgegeven perceel was 9 lopens groot. Perceel nr 3 en 4 waren samen ongeveer 7 lopens groot. In deze reconstructie namen we aan dat ook perceel 2 bij het oorspronkelijk uitgegeven perceel gehoord heeft.


2.
Percelen nrs. 5 t/m 10

Percelen 5 t/m 10 waren niet belast met een cijns aan de hertog of de heer van Helmond. We nemen daarom aan deze percelen al in particulieren handen waren, voordat de cijnzen op nieuwe uitgiften ingevoerd werden, dus voor ca. 1190.

Dit wordt bevestigd door de topografische kaart van 1920-1925, waarop percelen nrs. 5 t/m 10 als een hoger gelegen deel aangegeven staat. Waarschijnlijk was dit de oorspronkelijke Heemberg. "Heem-" wordt beschouwd als een oud naamselement.

3.
Perceel nr. 12

Perceel nr. 12 was belast met 3 cijnzen aan de heer van Helmond. In de Helmondse administratie vanaf de zestiende eeuw zijn het cijnzen nrs. Hm-88 (0-1-0), Hm-106 (0-0-14) en Hm-124 (0-0-7).

Hm-88 komt voort uit Hm-32 (nummering in de vijftiende eeuw), in 1406 omschreven als: 4 1/2 oude penningen te betalen uit Ereckes Strepe.

Hm-124 komt voort uit Hm-123 (oude nummering), in 1406 omschreven als: 1 1/2 oude penningen te betalen uit Ergickse Strepen. Ergickse Strepen en Ereckes Strepe zijn waarschijnlijk identiek en het betreft vermoedelijk de oude naam voor perceel nr. 12. Een streep was een langgerekt perceel, wat overeenkomt met de vorm van (de twee percelen van) nr. 12.

Hm-106 komt voort uit Hm-127 (oude nummering), in 1406 omschreven als: 4 oude penningen te betalen uit het erfgoed van Arnoldus van Frankevoert.

Deze drie cijnzen zijn nooit gesplitst en er zijn geen redenen om aam te nemen dat deze cijnzen ooit verhuisd zijn. De norm voor de uitgifte was 1 oude penning per lopens, dus het oppervlak van het oorspronkelijk in 1190-1314 uitgegeven perceel was 10 lopens groot. Perceel nr. 7 was maar ongeveer 7 lopens groot. Het oorspronkelijk in 1190-1314 uitgegeven perceel was dus groter dan perceel nr. 7. In deze reconstructie gaan we er van uit dat ook perceel 18 bij het oorspronkelijk uitgegeven perceel hoorde.


4.
Perceel nr. 19

Uit perceel nr. 19 werd een cijns betaald aan de heer van Helmond. In de administratie van de heer van Helmond uit de vijftiende eeuw treffen we deze cijns aan als Hm-103. Christina, dochter van Hilla, betaalde toen een bedrag van 4 oude penningen en een bedrag van 3 oude penningen. Omgerekend volgens de gebruikelijke norm werden deze bedragen betaald voor een uitgegeven oppervlakte van 7 lopens.  In 1429 werd de cijns in 3 delen gesplitst. Een deel vinden we in 1733 terug in Zijtaart nrs. (35, 37 en 38), deel 2, een ander deel op perceel in de achttiende eeuw op Klopperdam nr. 1 (Dorshout) en een deel rustte in de achttiende eeuw op Heemberg, nr. 19. De opeenvolgende cijnsbetalers van deze cijnzen tussen 1406 en 1542 zijn in onderstaande tabel gegeven.

Cijnsbetalers:	Transactie en datum:
Hm-103 (oud) 1406: 4 oude penningen en 3 oude penningen
Christina, dochter van Hilla	Vemeld in 1406 en in 1421
Ancelinus, zoon van Johannes Friesen	Verwerving in 1421-1429
In 1429 werd de cijns in 3 delen gesplitst
Hm-103.1 (1429): 3 1/2 oude penningen	Hm-198 (nieuw) In 1733: Zijtaart
Ancelinus, zoon van Johannes Frise	Verwerving in 1429, vemeld in 1447
De weduwe van Ancelinus, zoon van Johannes Frise	Vererving in 1447-1465
De 2 kinderen van Ancelinus, zoon van Johannes Frise	Vererving in 1447-1465
De 4 kinderen van Wilhelmus Zuermont en Danielis, zoon van Danielis Wilhelmuss	Verwerving in 1465-1498
De Heilige Geest van Vechel met (..) Johannes Henricus van de Rijt als sterfelijk laat	Verwerving in 1465-1498
Henricus, zoon van Johannes van de Rijt, sterfelijk laat	Volgt op na 1507
Henricus, zoon van Henricus Andreass	Verwerving ná 1507
Ghijsbertus, zoon van Henricus, zoon van Henricus Andreass	Verwerving ná 1507
Hm-103.2 (1429): 1 3/4 oude penningen	Hm-77 (nieuw) Heemberg nr. 19
Johannes, zoon van Egidius Deckers (Tectoris)	Verwerving in 1429, vemeld in 1465
Henricus, zoon van Andreas, zoon van Henricus Thomass en Katharina Theodoricus Leoniss	Verwerving in 1465-1498
Henricus, zoon van Andreas, zoon van Henricus	Verwerving in 1465-1498, vermeld in 1507
Hm-103.3 (1429): 1 3/4 oude penningen	Hm-57 (nieuw)  Klopperdam nr. 1
Johannes, zoon van Lambertus van Creytenborch	Verwerving in 1429
Rutgherus, zoon van Rudolphus	Verwerving in 1421-1447, vermeld in 1447
Agneta, dochter van Wilhelmus Fallen (Fallonis)	Verwerving in 1447-1465, vermeld in 1465
Theodoricus, zoon van Theodoricus Houbrakens	Verwerving in 1465-1498
Gertrudis, weduwe van Theodoricus, zoon van Theodoricus Houbrakens	Vererving in 1465-1498
Henricus, zoon van Andreas, zoon van Henricus	Verwerving in 1498-1507
Heer Michael Enckevoirt	Verwerving na 1507

Bij de reconstructie van Klopperdam concluderen we dat gezien de ligging van perceel Klopperdam nr. 1 het oorspronkelijke perceel daar niet gelegen zal hebben. Blijven over Zijtaart en Heemberg nr. 19.

Hm-103.1 (ofwel Hm-198 nieuwe nummers) rustte in 1733 op een perceel in Zijtaart. In  1599-1642 werd deze cijns betaald uit de Vriessen Hoeff, gelegen:

-  e.z.: de straat

-  a.z.: Jan Tijs Denen

-  e.e.: Lambert Arts

De naam Vriessen Hoef is een verwijzing naar Ancelinus, zoon van Johannes Frise, die dit perceel in de eerste helft van de vijftiende eeuw bezat. De namen van de genoemde eigenaren van de belendende percelen van de Vriessen Hoef rond 1599-1642, Jan Tijs Denen en Lambert Aarts, vinden we vermeld op Heemberg. De cijnsbetalers van Hm-103.1 (oud) ofwel Hm-109 (nieuw) waren in die periode:

De cijnsbetaler Peter Henrick Huberts wordt op 24-1-1623 vermeld als zijnde gegoed op Havelt (R42, fol. 163). De volgende cijnsbetaler Michiel Arien Donckers was zowel gegoed op Zijtaart als op Heemberg. Vermoedelijk is in de periode dat hij de cijns betaalde de cijns verhuisd van Heemberg naar Zijtaart.

De twee afgesplitste 1/4 delen van de cijns (Hg-103.2 en Hg-103.3) werden rond 1500 betaald door Henricus, zoon van Andreas Henricus. De andere helft van de cijns (Hg-103.1) werd korte tijd later betaald door Henricus, zoon van Henricus Andreass, vermoedelijk een zoon van Henricus, zoon van Andreas Henricus. Boeren hadden hun grond bij voorkeur kort bij huis liggen, en dit betekent dat alle drie de delen rond 1500 nog bij elkaar in de buurt gelegen zullen hebben, en wel op Heemberg. Dit wordt nog bevestiogd door het gegeven dat dezelfde cijnsbetalers genoemd worden voor cijnzen die op de aangrenzende  percelen Heemberg nrs. 24 en 25 rustten. Zie hierna.

We concluderen dat het oorspronkelijk in 1190-1314 uitgegeven perceel van 7 lopens op Heemberg te situeren is.

5.
Nog een cijns aan Helmond op perceel nr. 19

Perceel nr. 19 was belast met nog een cijns aan de heer van Helmond. Het betreft Hm-70 (nieuwe nummering), voortkomende uit Hm-104 (oude nummering). De cijns is na 1406 nooit gesplitst en er zijn geen aanwijzingen dat de cijns ooit verplaatst is. Wel is het oorspronkelijk uitgegevn perceel (3 bunder + 3 lopens, ofwel 27 lopens) veel groter dan perceel nr. 19 (ongeveer 5 lopens). De cijns was al voor 1406 in twee helften gesplitst.

De opeenvolgende cijnsbetalers van deze cijnzen tussen 1406 en 1542 zijn in onderstaande tabel gegeven.

Cijnsbetalers:	Transactie en datum:
Hm-104.1 (oud) 1406: 13 ½ oude penningen uit het erfgoed van wijlen Arnoldus van den Hove (de Atrio), eertijds van Arnoldus van Steenhuis (de Lapidea Domo)
Arnoldus van Steenhuis (de lapidea Domo)	Vermeld vóór 1406
Arnoldus van den Hove (de Atrio)	Vermeld vóór 1406
Woltherus, zoon van Petrus	Vermeld in 1406 en in 1421
Katharina, dochter van Petrus Rodulphus	Verwerving in 1421-1447, vermeld in 1447
Andreas, zoon van wijlen Henricus Thomas	Verwerving in 1447-1465
Hm-104.2 (oud) 1406: 13 ½ oude penningen uit het erfgoed van wijlen Arnoldus van den Hove (de Atrio), eertijds van Arnoldus van Steenhuis (de Lapidea Domo)
Arnoldus van Steenhuis (de lapidea Domo)	Vermeld vóór 1406
Arnoldus van den Hove (de Atrio)	Vermeld vóór 1406
Johannes van Andel	Vermeld in 1406
Petrus, zoon van Rodulphus	Verwerving in 1406-1421, vermeld in 1421
De 9 kinderen van Petrus, zoon van Rodulphus	Vererving in 1421-1447, vermeld in 1447
Ba(..), zoon van wijlen Andreas	Verwerving in 1447-1465
Johannes, zoon van wijlen Joannes Wevers (Textoris), genaamd van Doren	Verwerving in 1447-1465
Andreas, zoon van wijlen Henricus Thomas	Verwerving in 1447-1465
Hm-104.2.1 (oud) 1406: 9 oude penningen
Gerardus Bartholomeuss	Verwerving in 1451
Hm-104.2.2 (oud) 1406: 4 1/2 oude penningen
Andreas, zoon van wijlen Henricus Thomas	Vermeld in 1451
Hm-104.1 + Hm-104.2 (oud) 1406: 27 oude penningen
Andreas, zoon van wijlen Henricus Thomas	Vermeld in 1465
Henricus en Katharina, kinderen van Andreas, zoon van wijlen Henricus Thomas	Verwerving in 1465-1498
Henricus, zoon van Andreas, zoon van Henricus	Verwerving in 1465-1498, vermeld in 1507

Perceel nr. 19 was dus belast met cijnzen aan de heer van Helmond voorkomend uit een in 1190-1314 uitgegeven oppervlakte van 34 lopens. Perceel nr. 19 was ongeveer 5 lopens groot. In deze reconstructie nemen we aan dat de resterende 29 lopens de belendende percelen betreffen. Het gaat om de ongeveer 14 lopens gevormd door percelen nrs. 13-17 en 20-21 en ongeveer 15 lopens van perceel 24-26. Dat laatste vindt steun in het gegeven dat perceel 24-25 en perceel 19 rond 1500 dezelfde cijnsbetalers hadden en dus in dezelfde handen waren.


6.
Percelen nrs. 24-26

Uit percelen nrs. 24 + 25 werden twee cijnzen betaald aan de heer van Helmond, en wel cijnzen nummers (nummering vanaf de zestiende eeuw): Hm-107 (0-2-4) en Hm-85 (0-1-10).

Hm-85 (nieuwe nummering) komt voort uit Hm-107, Hm-108 en Hm-109 (oude nummering). Hm-107 (nieuw) komt voort uit Hm-111 en Hm-112 (oude nummering). Behalve Hm-31 werd geen van deze cijnzen ooit gesplitst. Er zijn geen aanwijzingen dat Hm-107, Hm-108, Hm-109, Hm-111 en Hm-112 na 1406 ooit verhuisd zijn, In deze reconstructie nemen we aan dat deze 5 cijnzen vanaf de eerste uigifte in 1190-1314 aan Heemebrg 24-26 verbonden waren.

Het totale cijnsbedrag was 17 1/4 oude penningen + 2 1/4 zwarte penningen, wat overeenkomt met een oorspronkelijk in 1190-1314 uitgegeven oppervlakte van ongeveer 18 lopens. perceel 24-25 waren samen ongeveer 33 lopens groot.

We nemen aan dat ook de resterende circa 15 lopens in 1190-1314 uitgegeven waren en dat de betreffende cijns aan Helmond op den duur aan perceel nr. 19 verbonden raakte. Dit wordt gesteund door het feit dat de betreffende cijnzen van percelen nr. 19 en nrs. 24-25 rond 1500 door dezelfde personen betaald werden.

De opeenvolgende cijnsbetalers van deze cijnzen tussen 1406 en 1542 zijn in onderstaande tabel gegeven.

Cijnsbetalers:	Transactie en datum:
Hm-108 (oud) 1406: 2 ½ oude penningen uit het erfgoed van wijlen Jucta van Dornen
Jucta van Dornen	Vermeld vóór 1406
Arnoldus Vrankenvoort	Vermeld in 1406
Wilhelmus genaamd Ketelaer	Verwerving in 1406-1421
Lucas van Gael	Verwerving in 1421-1447
De weduwe van Lucas van Gael	Vererving in 1421-1447, vermeld in 1447
Henricus, zoon van Andreas, zoon van wijlen Henricus Thomas	Verwerving in 1465-1498
Katharina, dochter van Theodorus Leoniss	Verwerving in 1465-1498
Henricus, zoon van Andreas, zoon van Henricus	Vermeld in 1507