Historische foto's van Zijtaart uit 1850-1900

Als u op een foto klikt wordt die groter weergegeven.
          

	1869-1873	Foto van Tonie van Asseldonk. De foto is in een studio gemaakt, vermoedelijk bij zijn huwelijk in 1869 met Anna Maria Ketelaars, of bij zijn huwelijk in 1873 met Petronella Vogels. Hij huurde eerst het huis op Pastoor Clercxstraat 16 en kocht in 1883 het huis op Pastoor Clercxstraat 22 (huidige adressen).
	1884-1890	Dit schilderij is geschilderd door Henri Knip (1819-na 1897). Het schilderij van de Zijtaartse kerk en pastorie is geschilderd na 1884, want in dat jaar werd een hek van geslagen ijzer voor het kerkhof aangeschaft. Het werd geschilderd voor de verharding van de weg in 1890. De overgang van de vierkante toren naar de achtkantige spits is hoekig weergegeven, terwijl die in werkelijkheid rond loopt, zoals ook op een foto uit 1896 te zien is. Van een verbouwing van de toren is geen sprake geweest. Misschien heeft Knip het schilderij in zijn atelier uitgewerkt na eerst ter plaatse een schets gemaakt te hebben. Zo´n verschil met de werkelijkheid ontstaat niet als je al kijkend zit te schilderen. Ik stel me zo voor dat hij zijn eigen schets niet vertrouwde. De ronde overgang in de Zijtaartse toren is erg uitzonderlijk, wat Knip schilderde was de gebruikelijke hoekige overgang. Henri leed overigens aan een oogziekte en zijn gezinsvermogen, en dus ook de detaillering van zijn schilderijen, werd steeds minder. Henri Knip werd in 1819 in Den Bosch geboren. Zijn vader was een bekende schilder en Henri leerde thuis het vak. Hij woonde later achtereenvolgens in in Vught, Berlicum, Belgë, Amsterdam en Den Bosch. Knip is vooral bekend als schilder van het Brabantse landschap, maar ook schilderde hij veel Zwitserse berglandschappen. (Afbeelding: collectie Evert Bosch.)
	Ca. 1892	Dit is een foto van Franciscus de Leest, zijn vrouw en zijn jongste dochter Joanna Maria, geboren op 18-6-1882. Franciscus werd op 2 februari 1830 in Sint-Oedenrode geboren. op 7 oktober 1862 vestigde hij zich op Biezendijk 30. In 1867 trouwde hij met Petronella van Rijbroek uit Eerde, die op 25 augustus 1840 geboren was. Tussen 1868 en 1882 werden uit dit huwelijk 10 kinderen geboren, waarvan er 3 jong overleden. Hun jongste dochter Joanna Maria, die op de foto staat, is later non geworden in Nuland (zuster Passiana). Op de foto lijkt ze zo’n 10 jaar oud, zodat de foto op ca. 1892 gedateerd kan worden. (Foto: collectie Pieter Reijbroek, Wageningen)
	Ca. 1894	Hendrikus van Eindhoven (geboren op 15 juni 1876 in Veghel, overleden op 15 maart 1955). Hij woonde op (huidig adres) Jekschot 1-2. (Foto: collectie Jan van Oort en Riky Vervoort.)
	1894 of 1895	De oudste kinderen van meester Adrianus van de Ven, Franciscus (geboren op 22 maart 1892, hij was later horlogemaker in Veghel) en Wilhelmina (geboren op 29 juni 1890, ze trouwde met meester Antoon van de Donk). (Foto: collectie Jan Versantvoort, Uden).
	Najaar 1896	Nevenstaande foto staat afgedrukt in het boek over de geschiedenis van Zijtaart, blz. 184, met als onderschrift: 'Dit is een van de oudste foto's van Zijtaart. De preciese datering is moeilijk.' Een aanwijzing voor de datering van de foto komt van een blok van drie huizen uiterst rechts, die in deze vorm bestaan heeft van 1887 tot 1905 (zie: Pastoor Clercxstraat 47). Ook is de woning die later adres Pastoor Clercxstraat 51 zou krijgen nog niet gebouwd. Deze woning werd in 1905 gebouwd. De bomen werden in 1890 geplant bij de aanleg van de keiweg. Op de foto is nog redelijk jonge aanplant te zien. De foto is op basis van deze overwegingen op rond 1895 gedateerd. In de deuropening rechts staat een man. In dat huis woonde toen Johannes van Wanrooij. Het kleine jongetje van een jaar of drie oud kan met redelijke zekerheid geïdentificeerd worden. Peuters lopen niet ver weg van hun eigen voordeur en het kind zal in dat huis gewoond hebben. Daar woonden toen Martinus van de Burgt en zijn vrouw Theodora van de Velden. Het kind moet hun jongste zoontje Hendrikus van de Burgt (geboren op 5 oktober 1893) zijn. Het een jaar eerder geboren kind overleed na 5 maanden, daarvoor werden tussen 1883 en 1890 drie dochters geboren, en daarvoor in 1881 en 1883 twee zonen. Het moet dan Hendricus wel zijn, aangenomen dat het een kind was dat in dat huis woonde en geen bezoekertje. Henricus trouwde op 28 juni 1915 in Helmond met Maria Paulina Swinkels. (Gegevens uit het doopboek in het parochiearchief Zijtaart.)
		Nieuwe informatie leidde later tot een nauwkeurigere datering. In de nagelaten collectie van Harrie Vervoort trof ik bovenstaande foto weer aan. Ook bleek uit een bewaard gebleven brief dat Harrie Vervoort in Eerde een verzamelaar uit Udenhout ontmoet had, die hem aan een kopie van deze foto geholpen had. Deze man, Cornelis van de Bersselaar, bleek nog te leven. Hij vertelde dat de Zijtaartse pastoor van Laarhoven van 17 juni 1896 tot 22 februari 1897 een assistent heeft gehad, een zekere Robben, die uit Udenhout afkomstig was. Robben overleed in 1913 en in zijn nalatenschap bevonden zich vier foto's van Zijtaart. Hiernaast zijn de vier foto's (onbewerkt) weergegeven. Bovenstaande foto is er één van en is dus preciezer te dateren op de periode juni 1896 - februari 1897. Gezien op de kale bomen is najaar van 1896 het meest waarschijnlijk. Op de derde foto staat pastoor Van Laarhoven met zijn assistent Robben. De bomen op het kerkhof en op de andere foto van de Straat hebben wat meer blad, en zijn uit de (na-)zomer van 1896. De foto met de drie biddende vrouwen in klederdracht is op hetzelfde soort karton geplakt als de eerste foto, en deze twee foto's zullen wel tegelijk ontstaan zijn. (Foto's: collectie Martien van Asseldonk.)
	1898	De familie Van Eert voor het molenhuis van molenaar Godefridus van Eert in 1898. Het bovenlicht bestaat uit een molenijzer. De foto is gemaakt ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie van het jongste dochtertje. Van links naar rechts: Johan (13 jaar), Tinus (15 jaar), vader Fried (48 jaar), Karel (20 jaar), Harrie (8 jaar), Pieta (22 jaar), Jaantje (bruidje, 7 jaar), Sjef (10 jaar), moeder Leen Vraets (44 jaar), Anna (18 jaar). Foto uit: Gerard Wonders, Bart van Gestel en Jan van Geffen, De windmolens van Veghel en hun molenaars, (Heemkundekring Vehchele, Veghel, herziene druk maart 1988) 83.