Willem (van Harrieke) van Stiphout: In april 1925 ging ik naar de eerste klas van de openbare school.

Op dinsdag 28 juli 1925 was mijn tweede vakantiedag. Er moest weer een baby geboren worden. Tante Marie moest nog vlug zorgen voor het voer voor het paard, ze draaide de hakselmachine. De ongedorste haver werd op 2 cm lengte gesneden en telkens voor een week. Vader zorgde beter voor het paard dan voor zichzelf. De rogge die al aan het rijpen was, kleurde al goudgeel. Elke middag moest er een pas gekalfde koe gemolken worden. Dat deed tante Marie. Ze reed met de fiets naar de wei. Soms trapte de koe de emmer om, vanwege de vliegen die erger op het vee afkwamen tegen de regen. De melk ging ook wel eens verloren tijdens het fietsen, omdat tante Marie moeilijk fietste met een hand aan het stuur en een emmer met melk in de andere hand, ook al vanwege het slechte fietspad.

Toen vader zijn pan aardappelen met een flink stuk spek en zijn karnemelkpap op had, keek hij even in de kamer waar moeder lag, en ging toen zijn zicht haren (= zeis scherpen). Die sloeg hij scherp met een speciale hamer op een stuk staal in de schaduw van ons huis, want die stalen pin moest in harde grond. Dat kon hij mooi doen terwijl het paard at en uitrusttte. Er zou onweer komen, daarom gauw het paard inspannen en het laatste hooi halen. Buurvrouw Lamberdien kwam naar moeder kijken. Ik hoorde wat ze zei: “Hanna, ge moet uit bed komen en rond lopen, dan zakt het beter.” Dat deed ze, maar de riem ging los van haar klomp. Moeder vroeg of ik de hamer kon halen. Die had Gerard, die was bezig met stenen los te slaan van het oude bakhuis, dat wij moesten afbreken. Hij gaf de hamer niet af. Toen sloeg moeder de klompriem vast met de heft van het broodmes.

Tante Marie kreeg opdracht om de antieke kledingkist, die vader uit Erp had meegebracht, in orde te maken, zodat de kleine Gerrit daar voortaan in kon slapen. Johan had gezegd: “Als hij dood gaat, hoef je alleen maar de deksel dicht te doen.” Lamberdien zei: “Dat is nog maar wijs gezegd van Johan.” Gerrit was nog maar 14 maanden oud. Hij was buiten, leerde lopen in een ‘lei’ waar hij niet uit kon, en twee meter op en neer kon schuiven. Boven zijn buik zat hij in een houten cirkel. Alleen kon hij niet gaan zitten als hij moe werd.

Daar stond plots een tante van moeder, de vrouw van Dorus van Eerdt. Mijn broertje Johan kwam met een volle hoed eieren aandragen. Hij had die weggehaald bij de hen die ze uit wou broeden. Johan maakte geen verschil tussen eieren. Ik moest een paar duizendpoten laten zien, die we tussen de oude muur van het bakhuis vonden. Er werd gezegd dat de kinderen maar naar ome Dorus van Eerdt moesten gaan. Er ging mij een lichtje op, dat kon wel hetzelfde zijn als vorig jaar, toen er een baby geboren werd. Tante Marie zei: “Moeder heeft slechte benen en als die aders springen, komen al die goeie kleren onder het bloed. Daarom gauw eten en samen door de Kolkse steeg, dan kun je daar nog kroeselen plukken.”

Willem van Stiphout: Wij (Willem 7 jaar, Johan 5 jaar en Gerard 2 ½ jaar) gingen (eind juli 1925) op stap naar ome Dorus van Eerdt, omdat er thuis weer een baby geboren zou worden. Al gauw moest ik Gerard op mijn rug dragen. Ik wilde blauwe korenbloemen plukken en hem in het roggeveld verliezen. Voorbij de korenvelden begonnen Johan en ik met ‘naschieten’. Totdat ik opeens met mijn ijzeren bol de stenen bol van Johan doormidden schoot. Hij zette een enorme keel op en hield pas stil toen hij mijn bol kreeg. Toen we bij de waterloop kwamen, keken we even of er soms vis zat in de kuilen die voor drinkwater bestemd waren voor het vee. De waterloop zelf stond al lang droog. Dat werd gehoord door de honden Trees en Walter van ome Dorus van Eerdt. Trees had me al eens gebeten, toen ik een appel van de tafel mocht nemen. Gelukkig begon Gerard er al gauw mee te ravotten. Bert, zoon van ome Dorus van Eerdt, riep de honden terug. Ook de grote ganzen kwamen ons al tegen, daar was van alles: poelpetaten, eenden, een pauw zat op de schoorsteen van het bakhuis, mooie vogels in kooien, waaronder goudfazanten. Ome Dorus bracht ons bij de kroezels en frambozen. Het leek er wel een dierentuin: schapen, varkens, kalveren en geiten liepen zomaar los in het rond.

Toen kwam molenaarsknecht Cor Spruijt uit het dorp met een geit die hij aan een touw had. Bert van Eerdt vroeg of hij die wilde verkopen. “Nee,” zei Spruijt, “voor twee kwartjes geiten erin.” Toen Bert ergens een stinkende bok vandaan gehaald had, zei hij tegen ons: “Jongens, gaan jullie eens even binnen naar de spreekhoorn luisteren. Ome Dorus zal hem wel opdraaien.” Een krassend geluid, dat steeds verzwakte, als men even wachtte met opdraaien. Wij begrepen er niets van, een zanger uit een grote hoorn en een draaiende plaat. Kees Pruis was de zanger. Er zaten binnen twee mannen aan de koffie. Iedereen die wat verkocht of ergens mee rond ging kon daar koffie krijgen. Heel sterke koffie met zout erin. Een van de mannen stond op. Dat was Jan, de paraplumaker. Hij ging weg omdat er niets te repareren viel. De man die bleef zitten, was Toon de stoelenmatter. Die grote bos grove biezen die buiten stond, was van hem. Daar had Gerard er al een uitgetrokken. Toon zou vannacht in de schuur slapen, want morgen zou hij enkele stoelen matten.

De zonen Hannes, Driek en Bert van Eerdt reden weg om de koeien te melken, oom Dorus van Eerdt zat bijenkorven te maken, want ze hadden een grote bijenhal, met allemaal eigengemaakte korven. De zonen Willem en Gerard kwamen thuis van de Goudplak (een stuk grond in Jekschot) en hadden daar vernoodrijpte haver gemaaid, die niet had willen groeien. Bert liet ons ‘s avonds wat honing snoepen. Daarna moesten we naar bed. Ieder had een tweepersoons bedstee en drie namen een van ons bij hun.

In de vroege morgen om 5 uur moesten we er allemaal uit en wij waren alle drie droog gebleven. Niemand had in bed gepist. “Dat komt door de honing,” zei Bert van Eerdt. Ik zei, “Dat komt omdat we de kans niet hadden. We moesten zo vroeg op.” Tante (de baakster) kwam pas in de vroege morgen thuis. We zagen dat ze heel blij was. Het was woensdag 29 juli 1925 en er was een zusje geboren. Gauw naar huis. Dat ging wel wat vlugger dan op de heenweg. Gerard op de rug vanwege de slechte weg. Onderweg moest hij nog wel een kikker vangen in een drinkingskuil voor het vee. Die was voor de nieuwe baby.

De vakantie voorbij, de oogst binnen, het land geploegd, groenvoer voor de winter gezaaid, want de hele winter komt het vee op stal. Op een groot stuk grond groeiden bieten, die opgekuild werden dicht bij huis. Die moesten vorstvrij blijven, zwaar werk, zo ook de aardappelen rooien, daarvoor kregen we veertien dagen schoolvakantie. Alles met de hand, de kinderen kregen een cent per volle mand. Ik haalde wel eens een gulden.

De rogge werd gedorst met een vlegel, een hard stuk hout, een span dik en ongeveer anderhalve meter lang, verbonden met een leren band aan een lange stok ter grootte van een bezemsteel. Daarmee werd met forse klappen op de korenaren geslagen die waren uitgespreid op de schuurvloer, waaronder een groot stuk linnen. Een boer die een grote oogst had en het zelf allemaal moest doen, liet heel vroeg in de morgen arbeiders komen voordat die ergens gingen werken.

Willem van Stiphout (geboren in 1919) herinnerde zich in 1984 het versje nog van zijn grootmoeder, Barbera van Eerdt, over ‘van vlas tot hemd’:

            Vroeger toen ik nog was jong en schoon

            Droeg ik een blauwe kroon

            Maar toen ik was geworden oud en stijf

            Sloegen ze me om het lijf

            En toen ik genoeg was geslagen

            Werd ik door rijken en armen gedragen

1.  Johannes van Lankveld, geboren te Erp 3-4-1905

2.Christiaan van Lankveld, geboren te Erp 14-3-1875

Beiden wonende Biezen G 158 (Biezendijk 30). De eerste werd bekeurd omdat hij geen nummerbewijs van zijn hondenkar kan overleggen, beschreven in artikel 3 van de trekhondenwet. Een gulden boete. De tweede wordt op vier punten bekeurd.

a. Zijn hond staat niet geregistreerd bij de burgemeester van zijn woonplaats.

b. Zijn hondekar heeft geen steunsels welke moeten voorkomen dat de kar op de hond drukt als deze in rust.

c. Op de hondenkar is geen naam van de houder zichtbaar als ook een nummer en de naam van de gemeente.

d. Heeft een ongeschikte trekhond, omdat deze een te geringe schouderhoogte met minder dan 60 centimeter.

Viermaal een boete van een gulden.