Foto's Huizen Kroniek

Kroniek van het jaar 1812


BHIC, toegang 7698, inv. nr. 2736.   Dienstplichtige militairen van de lichting 1812:

Gehucht

Familienaam

Voornaam

Geb. datum

Zijtaart

Keurlings

Marinus Aart

12-1-1792

Zondveld

Oppers

Wilbert

14-8-1792

Zondveld

Coppens

Hendrik Francis

2-10-1792

Zondveld

Vogels

Piet Jan

22-10-1792

Biezen

Tijssen

Lambertus Geert

29-12-1792


BHIC, Archief van het Provinciaal bestuur, toegang 17, inv. nr. 47, aangevuld met gegevens van Internet.   In 1810 ontsloeg Napoleon zijn jongere broer Lodewijk van de Hollandse troon en lijfde diens koninkrijk Holland bij Frankrijk in. De wetgeving van het Franse keizerrijk werd per 1 januari 1811 van kracht in de voormalige Bataafse Republiek. Een nieuwigheid was de dienstplicht. Zodra jongens de leeftijd van twintig jaar bereikten, werden ze dienstplichtig, als ze lichamelijk geschikt bevonden werden, of thuis niet onmisbaar waren. Alle dienstplichtige twintigjarige jongemannen moesten loten. Dat was een openbaar gebeuren. Wie een laag nummer trok, moest daadwerkelijk opkomen voor het leger. Wie een hoog nummer trok, ontsprong voorlopig de dans. Maar ook die kon later nog worden opgeroepen.

In 1812 maakte Napoleon zich op voor een oorlog tegen Rusland. Op 24 juni 1812 trok een enorm Fransleger, bestaande uit 692,500 man richting Moskou. Daartoe behoorden ongeveer 25,000 Nederlanders. Vier daarvan kwamen uit Veghel. Zij waren in 1811 in het Franse leger in dienst getreden. Het waren Rogerus van Dalen. Hij was al in 1806 in het Hollandse leger gegaan, maar was in 1811 in dienst gekomen van het Franse leger, waarna de familie niks meer van hem gehoord heeft. Lambert Adriaen van Veghel, waarvan we weten dat hij op 17 november 1812 door de Russen gevangen genomen werd. Krijgsgevangen, dacht de familie, maar de Russen maakten korte metten met de gevangen genomen soldaten van het Franse leger.

Jan Dirk van Asseldonk en Mattheus Dirk van Asseldonk waren op 24 oktober 1811 op dezelfde dag in dienst getreden, dienden in hetzelfde batiljon en het laatste teken van leven van allebei dateert van 21 april 1812 toen ze zich in Bromberg in Polen bevonden. Ook zij zullen naar Moskou gestuurd zijn, en ze kwamen niet meer terug.

Napoleon ontmoette aanvankelijk weinig weerstand op zijn veldmars naar Moskou . Het Russische leger trok steeds verder terug. Hierbij werden alle voorraden weggehaald en zelfs de waterputten vergiftigd, waardoor er in het Franse leger allerlei besmettelijke ziekten uitbraken. Napoleon werd door deze tactiek gedwongen om het gebied steeds verder binnen te gaan met gebrek aan voorraden en vele schermutselingen. Het Russische leger wist uiteindelijk, een defensieve positie te creëren bij Borodino. De slag bij Bordino op 7 september 1812 was de bloedigste uit de oorlog. De Russen werden gedwongen zich verder terug te trekken. Op 14 september trok Napoleon Moskou binnen. Hij had toen al meer dan de helft van zijn leger verloren, zonder dat hij de Russen een beslissende slag had kunnen toebrengen.

Vanwege het gebrek aan voedselvoorraden en een dreigende Russische aanval, vertrok Napoleon uiteindelijk op 20 oktober 1812 zonder een capitulatieverklaring uit Moskou en begon aan de lange weg terug. Het Franse leger trok over dezelfde route als dat ze gekomen waren door verlaten en verwoeste steden en dorpen. De Russen voerden constant steekaanvallen uit op de Franse troepenlijn waar deze het zwakst was. De bevoorrading van het leger werd onmogelijk: door het gebrek aan gras stierven bijna alle paarden of deze werden gedood door hongerige soldaten. Daardoor werden kanonnen en wagens achtergelaten, waardoor het leger zonder voorraden kwam te zitten. De honger dreef de soldaten er verder toe om alles te eten wat maar voor handen was, paarden en zelfs honden en katten.


















Toen de honger en ziektes hun tol begonnen te eisen en de koude herfstregens overgingen in de ijskoude winter waarbij bevriezing nog meer levens eiste, vloog ook het aantal soldaten dat deserteerde omhoog. De meesten van deze gedeserteerden werden echter ofwel gevangengenomen of direct geëxecuteerd door Russische boeren. Het Russische woord sjaromyzjnik ("bedelaar", "bedrieger") komt van het Franse 'cher ami' ("beste vriend"), aangezien de soldaten de lokale bevolking om hulp smeekten tijdens de extreem koude winter. Op 17 november 1812 kwam Lambert Adriaen van Veghel uit Veghel op deze manier om. De alomtegenwoordige kozakken beslopen het Franse leger, grepen de achterblijvers en de gewonden, en beroofden hen van de uit Moskou geroofde buit. Toen de koude intenser werd, schiepen de kozakken er een genoegen in om deze ongelukkigen tot op de blote huid uit te kleden en hen naakt achter te laten in de besneeuwde wildernis. In december verminderde het Franse leger sterk in aantal door ondervoeding en de extreme koude.  Slechts ongeveer 18.000 tot 22.000 man van Napoleons leger overleefde de veldtocht.

Drie Veghelaren, waaronder een inwoner uit Zijtaart, waren op 13 april 1812 tegelijk in dienst getreden, maar omdat ze bij de reservetroepen waren, waren ze niet mee getrokken naar Rusland. Het waren Paulus Hendrik van de Ven, Hendrikus Willem Verwegen en uit Zijtaart, Marten, zoon van Gerard van Eerd (Corsica 15).

Na zijn debacle in Rusland stelde Napoleon direct een nieuw leger samen en deze drie Veghelaren kwamen nu in actieve dienst. Zij kwamen om, naast nog negen andere Veghelse jongemannen die in 1813 voor dienst opgeroepen werden, waaronder Joannes van Mierlo uit Zijtaart (Krijtenburg 16).

Napoleon probeerde de heerschappij over Duitsland te krijgen, maar werd verslagen bij de Slag bij Leipzig (16-19 oktober 1913). Uiteindelijk werd Napoleon in 1814 definitief verslagen  bij de slag om Parijs.

Op 22 december 1814 maakte burgemeester J. de Kuyper op verzoek van familieleden een lijst van de omgekomen soldaten uit Veghel. Hij schreef er bij dat de familie dacht dat zij in Rusland krijgsgevangen waren gemaakt. Maar ze waren daar of in 1813 in Duitsland omgekomen. De families hoopten eind 1814 noch op hun terugkeer, een hoop die als een kaars langzaam uit zou gaan. Voor hun namen zie de downloads.

Bouwstijlen - Thema's - Groei - Organisaties - Veldnamen
Afkortingen - Toelichting verenigingen - Toelichting Huizen - Toelichting Kroniek - Downloads