| Gerrit Beecx: Archeologische
verkenningen (Veghel 1977); Meuwese,
A.P.M. Erp, gemeente en parochie (Erp
1955) 137-138; idem, Veghel in de
loop der tijden (Veghel 1981) 25-27.
|
|
 Een paar duizend
jaar geleden verbrandde men in onze regio
de doden. De as en niet verbrandde
botresten werden in een urn gedaan, en
over de urn werd een grafheuvel
opgeworpen. De provinciaal archeoloog,
Gerrit Beex, ontdekte in 1965 een
grafheuvel opgebouwd uit heideplaggen op
de plaats waar de grenzen van de
voormalige gemeenten Veghel, Erp en
Lieshout samenkwamen. De middellijn
bedraagt 15 meter en de hoogte is
ongeveer 80 centimeter. De ligging
is geen toeval. In de elfde en twaalfde
eeuw nam de bevolking in deze contreien
toe. De boeren gebruikten de woeste
gronden om hun vee te laten grazen, en
bijvoorbeeld om turf te steken. Met het
toenemen van de bevolking ging men er
steeds meer toe over om af te spreken wie
welke woeste gronden gebruiken mocht.
Soms diende een waterloop of riviertje
als natuurlijke grens, maar die waren er
op het Leins Ven niet. Daar koos men
markante punten, zoals een grote steen,
een heuveltje waarop men een grenspaal
plaatste, of men groef een groot gat. De
grens werd gevormd door de denkbeeldige
rechte lijn tussen die twee grenspunten.
En zo werd de oude grafheuvel het
grenspunt van de woeste gronden van
Veghel, Erp en Lieshout. Rond 1311 werden
die grenzen door de hertog van Brabant
'wettelijk erkend'. In de negentiende eeuw vormden deze
grenzen weer de basis voor de latere gemeentegrenzen.
In de periode 1566-1648. had de hertog van Brabant de
hoge rechtspraak van Erp en Veghel verpand aan de
familie Van Erp, die in Veghel op kasteel Frisselstein
woonde. De heer van Veghel en Erp mocht ook de
doodstraf uitvoeren. Daarvoor had de heer van Erp en
Veghel een galg op laten richten ver weg in de hei aan
de uiterste punt van de gemeente. In 1646 stond die
galg er, want woen werd de ligging van een perceel
grond omschreven als gelegen bij ‘de galghe bij den
pael'. Nu heet een straat daar in de buurt nog Het
Gerecht. Op bovenstaande kaart uit 1752 staat de galg
nog getekend.
|
