Leinserondweg C
Ouderdom |
Tussen de Leinserondweg en de Zuid-Willemsvaart heeft eertijds een huis gestaan dat bij een leengoed van de hertog van Brabant hoorde. Het bijbehorende huis stond aan het uiteinde van een waterloopjes, dat in de Aa uitstroomde. Weinig mensen zullen beseffen dat het oudste deel van Zijtaart eertijds langs de Aa gelegen was. In Zijtaart is van de Aa is immers niets meer te zien, nadat rond 1825 de Zuid-Willemsvaart gegraven werd. Bij de aanleg van dit kanaal werd het leengoed doorsneden. Als men nu de langs de Zuid-Willemsvaart gelegen weg tussen Zijtaart en Keldonk volgt, dan ligt het restant van het oude leengoed ter hoogte waar de verbreding van de Zuid-Willemsvaart ophoudt.
Tot in de veertiende eeuw gold voor dit leengoed het recht van Sint-Oedenrode. In de twaalfde eeuw was Sint-Oedenrode het centrum van een graafschap met eigen rechtsregels. Leengoederen waarvoor het recht van Sint-Oedenrode gold werden tot omstreeks 1230 in leen gehouden van de graaf van Sint-Oedenrode. Ook de Baecxhoeve is vóór 1230 een leengoed van de graaf van Sint-Oedenrode geweest. Toen de hertog van Brabant rond 1230 het graafschap Sint-Oedenrode verwierf, werd hij ook leenheer van de voorheen ‘Rooise lenen. Uit het leengoed te Zijtaart werden geen cijnzen afgedragen aan de Heer van Helmond of de hertog van Brabant, wat betekent dat deze gronden al vóór omstreeks 1180 van de gemene gronden voor privé-gebruik uitgegeven (en grotendeels ontgonnen) waren.
Het huis werd in 1870 afgebroken. |
|
|
|
Beschrijving |
Datum |
Bronnen |
De oudste vermelding van het leengoed bevindt zich in het hertogelijk leenboek dat in 1312 werd aangelegd en luidt Henricus Wolf, tenet apud Perlaer, ofwel: Henricus Wolf houdt [in leen goed] bij Perlaer. In de marge staat: Vechele.De naam ‘Perlaer' verdwijnt vrij snel uit de bronnen. Tot de aanleg van de Zuid-Willemsvaart werd een perceel bos dat tot de Baecxhoeve behoorde ‘Pettelaer' genoemd werd. In 1749 werd dat perceel omschreven als ‘land en houtvelt, leggende rontsomme in synen sloot, genoemd den Pettelaer' Het is mogelijk dat de oudste naam ‘Perlaer' een verbastering is van ‘Pettelaar'. |
1312 en 18-11-1749 |
ARA Brussel, ARK inv. nr. 542 , fol. I-11v, Galesloot, 92; R103, fol. 36-39v. |
‘Alsoe vele lands daer men IX mudde ghersten op saien mach, beemde daer men XXIIII voeder hoeys op maien mach, huis ende hof met allen synen toebehoerten gehleghen in de prochie van Veghele ane de Zittert ten Roedschen rechte.' |
1312 |
ARA Brussel, ARK inv. nr. 542, fol. II-23. |
Henric van Baecks zoon van Jan van Baecks kocht het goed op 25 mei 1433. Hierna stond het goed bekend als ‘De Baecxhoeve'. De naam ‘Baecxhoeve' komt voor het eerst voor in het Strickgrefier, een vijftiende-eeuws leenboek van de hertog van Brabant. 'Eene hoeve lants gheheiten die Baexhoeve gheleghen inde prochie van Vechel op eene stede gheheiten op Zittart in der groitten dat men daer op saeit IX mudden gheersten ende dat men daer op wint XXVIII voederen hoijs ende is gheleghen al aen een mitter eender syden streckende opten ghemeijnen stroem gheheiten Die Aa (..) ende is een volle leen'. |
Vijftiende eeuw |
ARA Brussel, ALB inv. nr. 2, fol. 48v; idem, inv. nr. 4, fol. 186; ARA Den Haag, inv. nr. 1111, fol. 64v-65. |
Peter Janssoen van Berkel machtigt zijn neef Aelbrechten van
Berkel om namens hem die hoeff op Sytart, gelegen in Veghel, te
verpachten. |
18-11-1533 |
R23, fol. 150v. |
Peter soene wylen Hanrick Heymanss heeft Jannen Michielssoen van
Lierop gemachtigd om namens hem in Brussel aan het Hof van
Brabant te verheffen: ‘eene leengoet, wetende huys ende hoff,
beempde om XXIIII voederen hoys opte winnen ende lant om IX
mudden garsten opte sayen tot Vechel sen die Sittart gelegen,
soe Peter van Berkel die wylen te leen ontfangen heeft, gelyck
dat blyct inden register vanden leenboecke dair aff synde,’ en
welk leen Peter van Berkel aan hem had opgedragen. |
22-06-1550 |
R25, fol. 524. |
'Twee huysen, hoff, boomgaert ende syn aengelegen lant' (Die twee
huizen hadden betrekking op Leinserondweg B en C.) |
1657 |
VP-1657, nr. 162. |
‘Het
groot huys, hof ende eest, poterijen ende gerechtigheden’, groot
met de Voorste Braeck 4 lopens, gelegen opt Zyttart
- e.z.: Steven Geraerts
- a.z.: mede-delers
- e.e.: Matheus
Aerts
- a.e.: Voorste Eussel |
12-08-1675 |
R55, fol. 579-584. |
Kadaster: Keselaar E443, huis en erf, 16,90 are |
1832 |
Kadaster 1832. |
Nadat Johannes Lambert van Eijndhoven in 1870 het huis kocht, werd het gesloopt; hierna kadaster: E2166, bouwland |
1887 |
Art. 2821. |
Adres: Zijtaart 670 (1846-1870) |
1846-1870 |
Inv. nr. 1702 t/m 1705. |
|
|
|
Eigenaars |
Datum |
Bronnen |
Henricus Wolf |
1312 |
ARA Brussel, ARK inv. nr. 542, fol. I-11v. |
Rutgher van Perlair van Zittert, zoon van Henric van Perlaer |
1312-1350 |
ARA Brussel, ARK inv. nr. 542, fol. II-23. |
Rutgher Gossen Moedelsone van Sceepstal |
Vanaf 1312-1350 |
ARA Brussel, ARK inv. nr. 542, fol. II-23. |
Goisswein Moedel, zoon van Rutgher van Sceepstal |
Na 1374 |
ARA Brussel, ALB, inv. nr. 2, fol. 48v; idem, inv. nr. 4, fol. 186. |
Henric van Baecks, zoon van Jan van Baecks |
Koop op 25-05-1433 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1111, fol. 64v-65. |
Jan van Erpe |
Koop op 06-02-1496 |
ARA Brussel, ALB inv. nr. 4, fol. 186; ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1111, fol. 64v-65. |
Jan van Berckel, door huwelijk met Lijsbet, dochter van Jan van Ammelrode (of Ammerzode) |
Ca. 1496-1512 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1111, fol. 64v-65. |
Jan van Baexen, getrouwd met joffrou Maria van Berkel |
Vermeld in 1512 |
R27, fol. 214v-216. |
Maria van Berkel, weduwe van Jan van Baex |
Vermeld 1528-1529 |
R27, fol. 214v-216. |
Peter van Berckel, zoon van Jan van Berckel, getrouwd met Josyne van Eyck |
Leenverhef op 31-08-1531 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1111, fol. 64v-65. |
Peter zoon van wijlen Henrick Heymans |
Leenverhef op 31-06-1550 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1111, fol. 64v-65. |
Meester Henrick de Bye |
Leenverhef op 19-02-1586 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1111, fol. 64v-65. |
Meester Lambrecht de Bye |
Leenverhef op 30-12-1612 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1125, I, fol. 92. |
Johan Verwyen |
Leenverhef op 17-08-1646 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1130, fol. 69-69v. |
Arien Hendrick Arienssen |
Koop op 12-02-1647 (1/2). op 09-10-1648 (1/2)
en in 1657 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1130, fol. 69-69v; VP-1657, nr. 162. |
Heijltjen, dochter van Antonis Cornelis, weduwe van Arien Hendrick Arienssen; hertrouwde met Adriaen Jan Hendrix |
Leenverhef op 22-12-1666 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1130, fol. 69-69v. |
De
kinderen van Adriaen Hendrick Adriaens en Heylken Toni Tibos,
met name: Pauwels, Lijsken (getrouwd met Willem Everts), Heijlken
(getrouwd met Jan Rovers) en Maijken (getrouwd met Herman
Adriaens) |
Vermeld op 12-08-1675;
taxatie
op 06-11-1682. |
R55, fol. 579-584;
R57, fol. 321. |
Heman Adriaens, getrouwd met Maijken, dochter van
Adriaen Hendrick Adriaens en Heylken Toni Tibos |
Vererving op 12-08-1675 |
R55, fol. 579-584. |
Maijken, dochter van Arien Hendrick Arienssen, getrouwd met Hermen Ariens van Boxtel |
Leenverhef op 12-11-1682 |
ARA Den Haag, ARLB inv. nr. 1130, fol. 69-69v. |
Maijken hetrouwde met Dirk Jan Peter Martens |
Vermeld in 1722 |
VP-1722, fol. 560. |
Jan, zoon van Hermens van Boxtel |
Vermeld in 1722-1738 |
VP-1722, fol. 560. |
Hermanus en Dirsken, kinderen van Jan, zoon van Hermens van Boxtel |
Vermeld in 1722-1738 |
VP-1722, fol. 560. |
Hermanus, zoon van Jan van Boxtel |
Deling op 18-11-1749 |
VP-1738, fol. 532. |
Aart Janse Verbeek |
Koop op 06-11-1751 |
VP-1738, fol. 532. |
De weduwe van Aart Janse Verbeek |
Vererving 1769-1777 |
VP-1769, fol. 247v. |
Johannes, zoon van Aart Verbeek |
Deling op 26-07-1791. |
R110, fol. 158v, VP-1785, fol. 250. |
Antonius Johannes Verbeek, wonend te 'Seitaard' |
Vermeld in 1832 |
Kadaster 1832. |
Johannes Lambert van Eijndhoven, landbouwer |
Verwerving in 1870 |
Art. 2821. |
|
|
|
Bewoners |
Datum |
Bronnen |
Dirck Jan Peters, Maijke sijn vrouw, Jan ende Agnees de kinderen
boven de sestien jaer |
Vermeld in 1709 |
II-E-38. |
Dirck Jan Peter Martens |
Vermeld in 1709-1724 |
II-B-28 (1709), II-E-68 (1710), 69 (1711), 237 (1712), 70
(1713), 71 (1714), 81 (1715), 73 (1716), 74 (1717), 121 (1718),
122 (1719), 123 (1720), 124 (1721), 86 (1722), II-B-48 (1724). |
Matig arm
Boven de 16: Matys Jan Peter Corsten (man), Jen (vrouw), Hendrik
Lamberts ende Mi Hendrix (boden)
Onder de 16: Lambert, Annemij, Peter, Hendrik en Antonij
(kinderen) |
Vermeld in 1736 |
II-E-66. |
Tijs Jan Peters |
Vermeld in 1736 |
II-E-17 en 18, nr. 326. |
Tijs Jan Peter Corsten |
Vermeld in 1737 |
II-E-75 (1737). |
Geerit van Col |
Vermeld in 1736-1761 |
II-E-17 en 18, nr. 326. |
Johan Verbeeck |
Vermeld in 1766-1771 |
II-E-17 en 18, nr. 326. |
Johan, zoon van Aert Verbeek |
Vermeld
in 1776-1811 |
II-E-17 en 18, nr. 326; E248 (1806), E249 (1807), E250 (1808),
E251 (1810), E253 (1811). |
Man: Johannes Verbeek, 76 jaar, geboren op 20-9-1734 in Veghel
Vrouw: Katriena J. Verhoeven, 70 jaar, geboren op 6-4-1740 in Veghel
Kind: Anthony J. Verbeek, 32 jaar, geboren op 24-7-1778 in Veghel
Kind: Aart J. Verbeek, 29 jaar, geboren op 28-12-1781 in Veghel
Kind: Cristiena J. Verbeek, 26 jaar, geboren op 16-3-1784 in Veghel
Inwonend: Johanna J. Vebruggen, 16 jaar, geboren op 15-12-1794 in
Veghel
Inwonend: Lambert P. van Eyndhoven, 13 jaar, geboren op 10-2-1797 in
Veghel |
Vermeld in 1810 |
NA1588,
Bevolkingsregister van Veghel 1810. |
De kinderen van Johannes Verbeek |
Vermeld 1822-1824 |
NA1221 (1822), NA1222 (1823), NA1223 (1824). |
Broer: Antony Verbeek, 40 jaar, landbouwer, geboren in Veghel
Broer: Adriaan Verbeek, 38 jaar, landbouwer, geboren in VeghelZ
us: Christina Verbeek, 39 jaar, geboren in Veghel
Dienstknecht: Gerard van Wanroy, 18 jaar, geboren in Erp
Dienstmaagd: Johanna van Wanroy, 30 jaar, geboren in Veghel |
Vermeld in 1830 |
NA1590,
Bevolkingsregister van Veghel 1830. |
De kinderen van Johannes Verbeek |
Vermeld 1833-1840 |
NA1224. |
Broer: Antony Verbeek, 50 jaar, bouwman, geboren in Veghel
Broer: Aart Verbeek, 48 jaar, bouwman, geboren in Veghel
Zus: Christina Verbeek, 49 jaar, geboren in Veghel
Dienstbode: Margaretha van der Steen, 22 jaar, geboren in Veghel |
Vermeld in 1840 |
NA1591,
Bevolkingsregister van Veghel 1840. |
De kinderen van Johannes Verbeek |
Vermeld 1842-1849 |
NA1225. |
De kinderen van Johannes Verbeek |
Vermeld in 1846-1848 |
Inv. nr. 1702. |
Aart Johannes Verbeek |
Vermeld van 1846-1848 tot 1849-1861 |
Inv. nr. 1702 en 1703. |
Man: Aart Verbeek, geboren in
1783 te Veghel
Dienstmeid: Francina Verschauten, geboren in 1826
te Sint-Oedenrode, doorgestreept |
Vermeld in 1849-1862 |
NA1594,
Bevolkingsregister van Veghel 1849-1862. |
Hoofd: Aart Verbeek, geboren in december
1781 te Veghel, rentenier
Dienstmeid: Francina Verschuyten,
geboren in oktober 1827 te Sint-Oedenrode |
Vermeld op 31-12-1859 |
Invulbiljetten 31-12-1859, inv. nr. 1769 |
Hoofd: Aart Verbeek, geboren in december 1781 te Veghel,
doorgestreept, overleden op 8-12-1868 |
Vermeld in 1862-1868 |
Bevolkingsregister 1862-1870, inv. nr. 606, blad nr. 1179,
Zijtaart, huis nr. 670 |
Arn. Joh. Verbeek |
Vermeld in 1862-1868 |
Inv. nr. 1704 en 1705. |
Niet vermeld |
Op 1-12-1879 |
Volkstelling 1-12-1869, inv. nr. 1778 |
|