Ham - toponiemen

Naam:

 

Arie Cruysbroere Acker

Vermeldingen door Cornelissen:

 

-

 

Verklaring door Cornelissen:

 

-

 

Ligging:

 

Perceel nrs. 17, 18

Opmerkingen:

 

Genoemd naar een eigenaar van vóór 1702.

 

 

 

Naam:

 

op Ham

Vermeldingen door Cornelissen:

 

Quondam manso dicto vulgaris hamme [GVIE2 (1368)]

 

in parochia de vechel in locum dictum op den ham Godefridi de Erpe [GVIE2 (1391)]

 

de hoeve 't goet te ham in Vechel [BP1184-100 (1405)]

 

hoeve op hamme [BP1437-53v (1438)]

 

hoeve hamme [GVE2-39 (1500)]

 

sijn lant op ham [GVE15-8 (1624)]

 

1/3 beemt agter ham, twee karre hoijgewas [GVE12-128v (1777)]

 

op ham [kad. (1832)];D 866-984

 

het ham in de nieuwe veldjes [N. (1891)]; D 1026, 1027 (b: 66.70).

 

Verklaring door Cornelissen:

 

Gebied aan de noordzijde van de Zuid- Willemsvaart, grenzend aan Erp. 't Ham is een groot stuk grond in Veghel. Als toponiem is het gebruikelijk voor spits toelopende percelen. Dit is in ons geval niet meer na te gaan. De grenzen van 't ham zijn wel zo vaag, dat niemand meer precies weet, waar het begin en waar het einde is. het is een buurtschap. Ook in de hydronymie komt het woord voor. De naam Hemelrijk kan een volksetymologische vervorming zijn van 'heem, grens (Lindemans 1928, -150) en rike, gebied, of van ham, hemmekin, inham, afgeperkt of omheind stuk grond (Frans Claes, Naamkunde 1987 -69).

 

Verklaring door Beijers en Van Bussel:

 

ex manso op ham (1391, Schriften Smulders)

 

Ham afgeleid van ‘hamma’ betekent: landtong uitspringend in een inundatiegebied. Het kan ook een bocht in de rivier zijn. De meanderende (grens)rivieren vertoonden veel bochten en kronkels en de naamgeving ging over op tegen de rivier aanliggende gras- en hooilanden of beemden [redactie]. Men dient ook rekening te houden met de familienaam van den Ham en Hammen. Hamsvoort en Hamsfort [in Middelrode verbasterd tot Haffert] kan een voorde zijn bij een inham van de beek. Verwant aan dit element, maar niet voorkomend in de cijnskringregio, is het woord ‘hem’ = hoek aangeslibd land, weiland in een rivierbocht of aan een water. De oorspronkelijke betekenis van ‘ham’ en ‘hem’ is omheind stuk land, af te leiden van het ww. hemmen = hinderen.

 

Gijsseling 1954; v.Berkel & Samplonius 1989:80.

 

Ligging:

 

Perceel nrs. 1-3, 5-10, 14-21

Opmerkingen:

 

Ik sluit me aan bij de verklaring gegeven door Beijers en Van Bussel.

 

 

 

 

Naam:

 

Maastrigt

Vermeldingen door Cornelissen:

 

Erke op ham staende op de nieuw gemeente genaemt mastrigt [GVEI2-169v (1777)]

 

een huijsinge hoff land groes en nieuw aangekogte erve ± 5 1. gelegen op 't Ham, genaemt

Maastricht, rontsomme in de gemeente [RAV112-61 (1796)]

 

de maaskamp bij maastrecht [GAV- (1823)]; maastricht [N (1843, 1891)].

 

Verklaring door Cornelissen:

 

Wellicht benoeming naar de stad Maastricht; er is misschien ook een verband met de

persoonsnaam Maas, gezien de verscheidene nabij het elf maastricht voorkomende

maastoponiemen. Waternaam "maas", mase, mose 'slijk, modder' (M. Schönfeld, -72, 73).

 

Ligging:

 

Perceel nr. 8. Perceel nrs. 9 en 10 grensden aan het erf genaamd Maastrigt

Opmerkingen:

 

Dit perceel werd in 1719 van de gemeente verkocht. De oudste aanwijzing voor een huis en bewoning dateert uit 1722. De oudst gevonden vermelding voor de naam van het huis “Maastrigt” dateert uit 1777. De naam zal door een van de eigenaren aan het huis gegeven zijn. In de achttiende eeuw woonden de eigenaren van dit huis ook in dit huis. Waarom voor de naam “Maastrigt” gekozen werd en of een van de eigenaren een of andere band met de stad Maastricht had, is niet bekend.

 

Afkortingen Cornelissen     Afkortingen Beijers-Van Bussel     Kaart van Veghel     Ham