Foto's Huizen Kroniek

Kroniek van het jaar 1793


R110, fol. 236v (4-1-1793), fol. 258v (14-6-1793)   In januari 1793 overleed in Veghel Isabella, wedue Francis Swinkels, na het innemen van arsenicum.

Op 11 juni 1793 beviel in de Heide (Mariaheide) de ongetrouwde en doofstomme
Maria Janse van Lankvelt van een zoon. Wie de vader was, vertelt het relaas niet. Marie kon dat in elk geval niet zeggen.

Zie ook de attestaties van 1788-793.

 
R110, fol. 275v (24-10-1793)   Op 1 februari 1793 verklaarde Frankrijk de oorlog aan de Republiek der Nederlanden. Op februari en maart 1793 bezetten Franse troepen delen van de Meierij. Eind maart 1793 werden Veghelse boeren opgeroepen om het leger van de republiek met paard en kar te komen dienen. Het paard van Johannis van de Ven werd ziek door de ontberingen en is kort na thuiskomst overleden.

Zie ook de attestaties van 1788-793.

 
R110, fol. 270 (3-8-1793), fol. 271 (3-8-1793)   Tot 1793 gold de grens tussen Veghel en Erp wel als grens voor de boeren voor het vlaggen van de hei en het steken van de turf, maar niet voor het weiden van vee. De Veghelse boeren weiden hun vee ook aan de Erpse kant van de grens en vice versa. Vanaf 1793 gold de grens ook voor het weiden van vee.

Zie de attestaties van 1788-793.

 
Zie "Ruzie om Eerde en Krijtenburg" onder de thema's.   Twee huizen op Krijtenburg hoorden onder Sint-Oedenrode en betaalden daar hun belasting, Biezendijk 31 en Biezendijk 32. Dat kwam zo. Voor rond 1580 waren er geen dorps- of gemeentelijke belastingen, maar alleen landelijke belastingen. Die werden per dorp omgeslagen over de bewoners, hun huizen en landerijen. Als de eigenaar van een perceel op Krijtenburg in Veghel woonde, dan werd daarvoor in Veghel belasting betaald. Maar als aidat perceel verkocht werd aan iemand uit Sint-Oedenrode, dan stroomde de inkomsten van de belastingen via Sint-Oedenrode naar de staat. Niemand die zich daar druk om maakte, het geld kwam uiteindelijk toch bij de staat terecht.

Dat veranderde in de eerste decennia van de Tachtigjarige Oorlog, zo rond 1580-1600. Vanwege pluneringen, betalingen om plunderingen af te kopen, en hogere landslasten liepen alle plaatsen in de Meierij schulden op. De rente op die schulden werden samen met de landelijke belastingen over de inwoners, huizen en percelen omgeslagen. Opeens was het wel belangrijk om uit zoveel mogelijk huizen en percelen in het eigen dorp belasting te kunnen heffen, want een deel van de belastingen bleef voortaan in het eigen dorp hangen. Voortaan stroomde niet alles meer door naar de staat. Overal in de Meierij, ook tussen Veghel en Sint-Oedenrode, begonnen er problemen te ontstaan over welk huis en welk perceel bij welk dorp hoorde.

Dat leidde tot onderhandelingen en op 21-12-1613, 18-1-1614 en 15-5-1618 werden er accoorden gesloten tussen Veghel en Sint-Oedenrode. Volgens die accoorden behoorden twee huizen en een groot aantal percelen op Krijtenburg bij Sint-Oedenrode. In de achttiende eeuw werd dat betwist door door Veghel. Veghel beweerde dat alle grond gelegen binnen de grenzen van hun gemeint, dat is de gemeenschappelijk gebruikte wildernis, bij Veghel zouden horen.

Bij de samenstelling van de maatboeken in 1792 kwam de kwestie Krijtenburg onder de aandacht gebracht van de rentmeester Caspar van Breugel, die op 26 november 1792 de regenten van beide plaatsen voorstelde te overleggen. Dat overleg leverde aanvankelijk niets op. Beide partijen hielden vol gerechtigd te zijn op Krijtenburg.

Op 6 augustus 1793 schreef Caspar van Breugel aan de regenten van Sint-Oedenrode dat de corporele vergadering van Veghel het voorstel dat door de rentmeester inzake Krijtenburg was gedaan, aangenomen had. In Sint-Oedenrode ging men niet direct akkoord.

Kort daarna moet er toch een akkoord om Krijtenburg gesloten zijn, waarbij heel Krijtenburg Veghels werd. In de geschillen die de rentmeester oploste door een voorstel aan de Raad van State te doen (welk voorstel op 7 maart 1794 werd goedgekeurd), is van een geschil tussen Veghel en Sint-Oedenrode geen sprake meer. In het maatboek van Veghel dat in die tijd samengesteld werd, zijn alle percelen op Krijtenburg opgenomen, ook de percelen die eerder in het verpondingsboek van Sint-Oedenrode geschreven stonden.

 
Bouwstijlen - Thema's - Groei - Organisaties - Veldnamen
Afkortingen - Toelichting verenigingen - Toelichting Huizen - Toelichting Kroniek - Downloads