Foto's Huizen Kroniek

Kroniek van het jaar 1739


II-B-5, fol. 149v d.d. 25-6-1739   In Veghel wordt de baan van nachtklepper openbaar aanbesteed. Degene die klepperman wordt, moet zelf zorgen voor een klepper en een geweer. Hij moet van 10 uur ‘s avonds tot 4 uur ‘s ochtends elk uur drie keer kleppen en dan de tijd roepen. Hij moet waakzaam rondlopen.

Zijn route begint bij boterhuis, door de straat tot aan Cruijsstraat, vandaar naar de Molenstraat, de Agterdijk door, neffens het huis van de roomse priester, voorbij de vorster, dan voorbij de woning van Anthony Geelkerken, over de brug, tot aan de woning van Johannes Roeffs, dan weer terug: wachten in het boterhuis tot het nieuwe uur gekomen is en dan weer rondgaan.

Hij moet letten op dieven, rovers, vagebonden en brand. Bij onraad moet hij meteen de president-schepen waarschuwen. Hij moet helpen met het vangen van dieven en ander tuig. Lambert Hendrik Joosten wint de baan.


II-B-5, fol. 150v d.d. 25-6-1739   De gemeente besteed de levering van 8 brandladders, varierend in lengte van 9 tot 12 voet openbaar aan. De sporten moeten 10 duim uit elkaar staan. De opdracht gaat naar Jan Delissen van Schijndel.

Zie onder thema's "Ruzie om Eerde en Krijtenburg".   Op 30 december 1736 nam Gijsbert Gualtherie het erfsecretariaat in Sint-Oedenrode in bezit. In 1737 werd het Eerdse schoolhuis gerepareerd. De secretarissen van Veghel en Rooi ruzieden over de vraag wie de betreffende stukken mocht schrijven. Dat leidde tot een langdurige ruzie tussen die twee. De Veghelse secretaris Gerardus de Jong wilde in 1739 bij de Raad van Brabant een proces aanspannen tegen zijn zwager, de Rooise secretaris Gijsbert Gualtherie. De ouwe Gualtherie dreigde de Jong dat hij ongeacht de uitkomst van het proces de kosten van het erfdeel van Gerard de Jong af zou trekken en aan Gijsbert zou Geven. De Jong zag toen maar van een proces af.

R101, fol. 217v (12-10-1741)   Op 3 oktober 1739 brandde op het Ham het huis van heer Arnoldus de Vien, inwoner van Den Bosch, af. Het werd weer herbouwd.

R101, fol. 135 en fol. 138 (22 en 24-5-1740); R101, fol. 138 (24-5-1740)   Begin december 1739 werd Lambert Claessen Rademakers, die in Veghel in de straat woonde, ’s nachts wakker van gestommel. Hij ging kijken en betrapte een vent die door het venster van de opkamer met een stok naar een kledingstuk aan het vissen was. Hij sprong op de vent af, maar die wist te ontkomen.

De volgende morgen hoorde hij dat er een aantal mannen logeerden in de herberg van Adriaen Donkers. Daar zat de kerel die zijn kleren had proberen te stelen met zijn Schijndelse kornuiten. Hij heette Johannes Vorstenbosch. De bende was met zeven man en gewapend, dus Lambert was voorzichtig. Hij bestelde een glas jenever en zei: “Ik heb den heelen morgen op de gaudieve jagt geweest.” Een lid van die bende zei: “Wat hooren wy, isser van de nagt in de straet gestoolen, daerom blyven wij hier sitten. Wij durven daer niet doorgaen.”

Lambert antwoordde: “Al was de heele Schijndelse straet uijtgestolen, ik sou er wel door derven gaen, als ik er geen schult toe en hadde.” Een bendelid zei geërgerd: “Wel hebt gij dan gedagten, dat wij dat hebben gedaen?”

Wel,” ze Lambert, “gedaen off niet gedaen, ik dal dat daer laeten, maer het leykent daer na, en gy lieden geefft wel soo veel blyk, dat ik wel sou durven seggen dat gijlieden dat gedaen hebt.” Een bendelid vroeg: “Tapt gij?” “Ja.” “Sweijgt dan stil, wy sullen strack bij u comen.” Dat deden ze, maar er werden geen problemen gemaakt.

Wat later hoorde hij dat de dieven in de herberg van Gerrit van de Leemput zaten. Dat vond Lambert te gortig worden. Kleren proberen te stelen en dan nog blijven zitten drinken. Hij vroeg Jan Vrients om mee te gaan naar de herberg. Tijd om wat orde op zaken te stellen.

Lambert pakte de dief, Jan van Vorstenbosch, zeggende: “Schelm, gy syt het die mynen rok meende te steelen,” en gaf hem een pak slaag. Een van de bendeleden sprong op met zijn geweer, maar hij werde door andere Veghelaren overmeesterd. De bende bekende en vroeg om vergiffenis. Een van hen, Johannis Jans van Delft, “stont all crijtende en sugtende aen de werktafel.” Hij zei: “Ik wouw wel om vyffentwintig gulden dat het niet was gebeurt.” De bende nam de benen.

De bende had al eerder problemen gemaakt. Enkele boeren uit Zondveld legden hierover op 24 mei 1750 een verklaring af, en wel: Tys Dirkx (Biezendijk 30), Jan Jan Willems (Krijtenburg 18) en Dielis Geerit Hermens (Krijtenburg 17).

Ze waren op 21 september 1739 in Eerde de herberg van Hendrik van den Tillaert omdat Tys Dirkx wat gewas wilde pachten van Jan Jan Willems, toen daar de Schijndelse bende binnen kwam. En die zochten ruzie. Een bendelid, Johannis Jans van Delft, alias Heese, zei: “Wij moeten die man die de clompen aen heeft eerst attaqueeren,” dat was Tys Dirkx. En: “Wy syn vandaag hier gecomen om te vegten, en die vant Eert eens op te scherpen.” “Wat doet gij met u clompen aen?” Tijs antwoordde: “Die geen schoen aen heeft, moet clompen aen hebben.”

Johannis van Delft: “Wat doet gij dan met twee camiessoole (broeken) over een aen.” Tijs: “Die se in de weeg syn moet se daer aff trekken.”

Johannis van Delft bracht Tijs een glaasje jenever en zei: “Nou, ik breng het uw eens, en ik vraag u off gy well een sneetje met mij wilt houden.” Tijs: “Wy hebben syn leven tegens malcanderen geen questie gehadt, waerom soude wij vegten?”

Johannis van Delft antwoordde brutaal: “Questie off geen questie gehadt, wij moeten evenwel vegten, en daerom comen wij hier.” Johannes had zijn hand op zijn  mes in zijn broekzak,

Tijs gaf de eerste klap. De Schijndelse bende trokken allemaal hun mes en de vechtpartij begon. Tijs liep een flinke snee over zijn rechterhand op. De kleren van Dielis Gerrit Hermens, waren op vier plaatsen kapot gesneden. Het gevecht duurde langer dan een half uur, en er vielen geen doden.

Rond dezelfde tijd had deze bende de molenaar van de Coeveringse molen, Bartel van den Heuvel, bedreigd, dat als hij op WIjbosch met zijn molenkar rogge op zou halen, ze het wat anders zouden leren. Om de dreiging af te kopen heeft Bartel de bende toen op een halve ton bier en jenever getracteerd.

Bouwstijlen - Thema's - Groei - Organisatie's  - Veldnamen
Afkortingen - Toelichting verenigingen - Toelichting Huizen - Toelichting Kroniek - Downloads

/