Verklaringen afgelegd in 1686
R93, fol. 27 (2-1-1686) |
|
Schepenen van Veghel verklaren op verzoek van Daendel
Jan Thijssen, inwoner van Veghel, “dat desselffs kint
onnooselijck was verdroncken, ons hebben vervoegt aan
sijne woonhuijsing alhier aen den Heuvel, alwaar wij op
onsen aankomste hebben bevonden dat het kindt oudt
ontrent vier jaeren, sijnde een meijsien, in de gragt
bij ofte neffens sijne wooninge int water door ende
verdroncken leijde ‘s middags ontrent tegen 12 uuren.”
Het
verdronken kind is door de vorster (een soort veldwachter) van
Veghel op bevel van de laagschout tot nader bevel “in
arrest genomen. Verklaerende verders dat de voorscreven
Daendel Jan Thijssen als vader is een persoon van
weijnig middelen omme de peine (boete) te
connen betaelen.”
|
R93, fol. 27v (19-1-1686) |
|
Schepenen van Veghel maken bekend dat voor hen
verschenen Willem Sijmons, Teunis Daendel, en Willem
Jacob Gielens, inwoners van Veghel, die verklaren dat
Marten van den Bergh “met sijn vrouw ende kinderen
alhier in desen dorpen heeft geconsenteert eenige jaeren
ende tot onser huijsen heeft opgaen, ende van hem niet
gehoort soo lange hij hier woonagtig is geweest, dan hem
wel ende eerlijck gedragen, niemant itwes vermindert oft
ontdragen, als dat den selve hier alom met sijn vrouw en
kinderen langst de nabueren huijsen heeft omgegaen om
sijnen almoeste den cost te soecken, ende dat met eeren.”
|
R93, fol. 31 en 31v (23 en 25-3-1686) |
|
De officier en schepenen van Veghel maken bekend dat
Jacob Jan Thijssen een inwoner en “winckelier” in Veghel
is. En dat Jacob Jan Thijssen “aen slijtinge van sijn
winckelwaeren gewoon is aen te nemen tot gemeijns
gerieff van onse naburen waeren van hen coopen
verscheijde ponden botter van d’een, twee, d’ ander
drie, vier, ofte meer ponden, welcken (..) in onse
plaetse bij den nabueren gewonnen worden, de welcke hij
des weeckx, namentlijck des singhsdaghs verbrengt in de
stadt Eijndthoven, ofte des weecks naer Shertogenbosch,
ende aldaer aen den genen hem de meeste prijs geeft,
verkoopt. Tuijgende nog verder dat hij noijt eenige
botter van andere plaetsen met karren ofte waegenen
ontfanckt, ofte oijt bij hem selffs botter met sijnen
eijgenen karren van buijten in gebragt is.”
Identieke verklaring voor Rut Jan Rutten “out
borgemeester” en inwoner en “winckelier” in Veghel.
|
R93, fol. 33 (25-5-1686) |
|
Schepenen van Veghel, geassisteerd door meester Anthoni
Spirincx, “chirurgijn” te Veghel, zijn gewaarschuwd door
Harmen Bijmans, voorster van Veghel, en door Claes
Gerrits van Soest “dat Jan Claesen sijnen soon, out
ontrent thien jaeren onnooselijck was verdroncken in
eenen kuijl opt Vechelse broeck naer de heijde alhier.
Aldaer willende baeijen, door flouigheijt is verdroncken.”
In naam van de hoogschout van Den Bosch hebben de
schepenen en chirurgijn “hetselve kint ter voornoemde
plaetse gevisiteert ende uyt het water opgehaelt ende
het selve in arrest genomen tot naerder order, ende het
selve bij de voorscreven chirurgijn al om gevisiteert,
verklaerende sen selve den voornoemde overledene egeen
letsel te hebben, als door het water versmoort, het
welcke de doot heeft veroorsaeckt.”
Verder
verklaeren wij schepenen dat den voorschreven Claes
Gerrits als vader een behoeftig persoon is, “gaende
daeghelijckx alhier langst onse nabeuren huijsen om
almoessen.”
|
R93, fol. 45 (20-11-1686) |
|
Onderstaande verklaring werd afgelegd vanwege het
Veghelse
belastingoproer van 1686.
Voor schepenen van
Veghel verschenen Jan Goorts, “onse mede schepen”,
Gijsbert Leenders, Anna, vrouw van Aart Donckers, en
Elisabeth, vrouw van Antonij Spierincx.
Ze
verklaren “dat den 6 october lestleden sijnde sondag des
avonts sijn geweest ten huijse van Jan van Dijck, alwaar
dat mede ter herberge waeren drie ofte vier persoonen
met namen Johannes van der Agter, N. Versterre en Peter
Kemp, ende eenen voerman, soo als sij naderhandt hun
hebben hooren noemen, sijnde andersints haer deponenten
onbekent geweest welcke persoonen sij onder het drincken
en consumeren van wijn veele injuriente woorden en
drijgementen tot nadeel van de inwoonderen van Vechel
hebben hooren uijtspreecken, onder andere seggene:
“Wij willen de quaatste van Vechel nu wel eens onder
onse oogen sien, waar sijn sij nu?” slaende ende
stootende middelerwijl met de kolven van hare roers die
sij in hare handen hadden op de vloer, stoele en bancken,
ende andere woorden van provocatie meer gebruijckende.
Jan Goorts en Gijsbert Leenders voegen daar aan toe "oock
gehoorte hebben dat sij seijden: “Wij hebben dickwils
gehoort datter binnen den dorpe van Vechel veele
schelmen en vagabonden woonen, waer sijn sij nu?”
Soo als gemelte Gijsbert Leenders en Anna huijsvrouwe
Aart Donckers verklaeren haer te hebben hooren seggen:
“’t is wonder dat die van Vechel nu door de glaesen
niet en konnen schieten, want daar pagters en krouwers
sijn, daar schiet men ordinaris door de glaesen.”
Gevende sij Anna Aert Donckers en meer anderen daerop
antwoort: “Daer eerlijcke luijden sijn, daer en
schiet men soo door de glaesen niet, sulcks is men hier
in Vechel niet gewent.”
Verklaerende daer
toe niet hooren te seggen dat eenige persoonen van
Vechel haer de minste redenen van offensie hebben
gegeven, ofte eenige onbehoorlijcke woorden
toegesproocken, veel min eenige feijtelijckheden hadden,
soo lange sij daar in huijs waeren, gepleegt.”
|
R93, fol. 45v (30-11-1686) |
|
Onderstaande verklaring werd afgelegd vanwege het
Veghelse
belastingoproer van 1686.
Simen Gielissen,
Aart Donckers, oud borgemeester, en Jacob Martens,
schepenen, inwoners van Veghel, gedaagd, hebben
verklaard “dat den 6 october lestleden des avonts mede
sijn geweest ten huijse van Jan van Dijck, alwaer mede
ter herberge waren drie persoonen met hooren voerman,
haer deponenten onbekent, dog die sij naderhandt hebben
hooren noemen N. Versterre, Johannes van der Agter ende
Peter Kemp.
Verklarende hij eerste deponent, met
naemen Simen Ghielissen, gehoort te hebben dat die drie
persoonen onder malkanderen seijden, hebbende roers in
hare handen: “Wij willen nu de quaetste van Veghel
wel eens onder onse oogen sien. Het is wonder dat sij
hier nu niet door de glaesen schieten, wandt daer
pagters en krouwers sijn, daer schiet men ordinaris door
de glaesen,” stootende sickwils met de kolven van
hare roers op de vloer ende dat oock gesien heeft dat
Johan van der Agter het kruijt van de pan deede ende
versch kruijt daarop liet loopen.
Ende hij tweede
deponent (Aart Donckers) uijt de mont van die drie
persoonen gehoort te hebben dat sij seijden: “Het is
wonder dat sij nu door de glaesen niet en komen
schieten, want daar pagters en krouwers sijn, daer
schiet men ordinaris door de glaesen,” waerop dat
hij tweede deponent repliceerde, “Daer gaet veel toe
een eerlijck man door de glaesen te schieten, en waerom
souden sij dat doen.”
Mitsgaders hij derden
deponent, Jacob Martens, gehoort te hebben "dat die drie
persoonen seijden: “Waer sijn sij nu, wij wilden nu
de quaetsten wel eens onder de oogen sien,”
stootende met hare roers met groote force op tegens de
vloer aan. Verklaeren niet gesien ofte gehoort te hebben
dat eenige ingesetenen van Vechel, soo lange sij daer in
huijs waeren, eenige de minste redenen van offensie, nog
met woorden, nog met wercken en hebben gegeven.”
|
R93, fol. 46 (30-11-1686) |
|
Onderstaande verklaring werd afgelegd vanwege het
Veghelse
belastingoproer van 1686.
Jan van Dijck en
Willemina sijne huijsvrouwe, gedaegt als voor, hebben
verklaert dat den 6 october lestleden des naer middags
ontrent half vier uuren in harer huijs sijn ter herberge
gekomen drie persoonen met een voerman, haer onbekent,
oock niet haer aengegeven ofte bekent gemaeckt als
pachters, welcke in haer huijs hebben haere maeltijt
gehouden, ende wijn, bier ende brandewijn gedroncken, en
sijn aen haer logement gebleven tot des avonds tusschen
half elf ende elf uure, als wanneer sij sijn vertrocken
en nog gegaen, sonder goeden avont of goeden nagt te
seggen, veel min naer gelag te vraegen ofte te betaelen.
Verklarende niet gesien ofte gehoort te hebben dat
eenige persoonen ofte ingesetenen van Vechel gedurende
de tijt dat sij daer sijn geweest, haer met woorden ofte
wercken eenige redenen van offensie hebben gegeven, ofte
eenige quaede of onbehoorlicke redenen toegesproocken."
|
|